Chào mừng 79 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 – 19/8/2024) và Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 – 02/9/2024), sáng ngày 20/8/2024, Bảo tàng tỉnh tổ chức khai mạc trưng bày chuyên đề “Công cụ truyền thống với đời sống người Phú Yên xưa”. Trưng bày diễn ra đến ngày 30/9/2024.
Phú Yên với môi trường tự nhiên đa dạng, hệ sinh thái phong phú, là điều kiện thích hợp cho hoạt động nông nghiệp và nhiều nghề thủ công. Từ xa xưa, các cộng đồng dân cư đã quy tụ về đây khai khẩn đất đai, hình thành làng xóm, ổn định và phát triển đời sống. Để thích ứng với điều kiện tự nhiên, khai thác hiệu quả các nguồn lợi sản vật trong thiên nhiên, bằng sức lao động và những kinh nghiệm được đúc kết qua thời gian, các thế hệ tiền nhân đã không ngừng sáng tạo ra những công cụ lao động đặc thù, thích ứng với từng ngành nghề, lĩnh vực hoạt động.


 
Công cụ lao động truyền thống chủ yếu được làm bằng vật liệu đơn giản từ nguyên liệu sẵn có tại địa phương, nhưng với kỹ thuật khéo léo, người xưa đã tạo ra những công cụ vừa đáp ứng nhu cầu sử dụng trong lao động sản xuất, vừa có tính thẩm mỹ và độ bền nhất định. Những công cụ này từng giữ vai trò quan trọng, được sử dụng phổ biến trong cộng đồng, là vật dụng gần gũi và gắn liền với cuộc sống hàng ngày của người dân. Ngoài ý nghĩa là những phương tiện lao động thuần túy, công cụ truyền thống mang giá trị đặc trưng tiêu biểu của văn hóa nông nghiệp và những nghề thủ công, chứa đựng những giá trị tinh thần, những tri thức dân gian lưu truyền qua nhiều thế hệ.


 
Trưng bày giới thiệu 192 hiện vật, bao gồm: loại hình nông cụ truyền thống, với các nhóm nông cụ sử dụng trong làm đất, gieo trồng, tưới tiêu, chăm sóc, thu hoạch, vận chuyển, phơi khô, làm sạch, đo lường, bảo quản và chế biến; loại hình ngư cụ truyền thống với các nhóm ngư cụ đánh bắt ở vùng nước ngọt, nước lợ và nước mặn; một số công cụ nghề thủ công truyền thống như nghề làm mía đường, nghề làm nước mắm, nghề làm dầu dừa, nghề dệt chiếu, nghề dệt vải; và một số công cụ làm các loại bánh dân gian truyền thống.


 
Không gian trưng bày còn giới thiệu 30 hình ảnh với nội dung: mô tả cảnh quan một số làng quê ở Phú Yên xưa và nay; mô tả người dân sử dụng công cụ truyền thống trong lao động sản xuất, trong sinh hoạt thường ngày; mô tả hoạt động sản xuất, thu hoạch một số loại nông sản; và 07 tranh ký họa về phương thức sử dụng một số loại công cụ truyền thống phục vụ sản xuất và đời sống. Ngoài ra, tại buổi khai mạc trưng bày, khách tham quan được tham gia một số hoạt động trải nghiệm như: giã gạo, xay bột, xử lý nguyên liệu và thực hành chế biến một số sản phẩm ẩm thực dân gian bằng công cụ truyền thống.


 
Công cụ truyền thống phản ánh sinh động bức tranh quá khứ, phản ánh sâu sắc về điều kiện kinh tế, đời sống sinh hoạt của người xưa. Trải qua thời gian, cùng với sự phát triển, các phương tiện máy móc, trang thiết bị hiện đại đã dần thay thế công cụ lao động truyền thống. Nhiều công cụ đã hoàn toàn không còn được sử dụng và đã bị mai một, chỉ còn lại trong ký ức của lớp người cao tuổi. Trưng bày này cung cấp cho người xem góc nhìn khái quát về những công cụ truyền thống từng được sử dụng phổ biến ở Phú Yên. Những thông tin mang giá trị lịch sử, văn hóa chứa đựng trong mỗi hiện vật giúp hiểu hơn về cuộc sống mộc mạc, về tinh thần lao động cần cù sáng tạo, về những tri thức và kinh nghiệm quý báu của người xưa.
  

 Nguồn: Bảo tàng Phú Yên